همه چیز درباره کلزا

همه چیز درباره کلزا

مقدمه:

کلزا گیاهی است از خانواده چلیپائیان و جنس کلمیان که یکی از دانه‌های روغنی مهم می‌باشد. کانولا که درگذشته به نام کلزا شناخته می‌شد محصول کشور کانادا است و در حال حاضر جزء سه دانه روغنی برتر دنیا بوده و همچنین دومین کنجاله پرفروش پس از سویا می‌باشد. در سال 2022 بیش از 83 میلیون متریک تن دانه کانولا در جهان تولید گردید، که کانادا با بیش از 20 میلیون متریک تن بزرگ‌ترین تولیدکننده بوده است. اولین بار در دهه 1930 یک کشاورز مهاجر لهستانی در کانادا به نام فرد سولوونیوک بذرهایی که توسط یک دوست لهستانی برای او فرستاده بود کشت کرد. دانه‌ها به‌خوبی با شرایط خاک کانادا سازگار شدند و بعدها نشان داده شد که از Brassica campestris هستند که اکنون به‌عنوان گونه B. rapa L. شناخته می‌شود. بالدور استفانسون و کیت داونی در سال 1957 مسئول پروژه تولید کلزا با اسید اروسیک و گلوکوزینولات پایین بودند و به‌پاس زحماتشان این پرورش‌دهندگان عنوان «پدر کلزا» را به دست آورده‌اند و یادبود آنها در تالار مشاهیر کشاورزی کانادا وجود دارد. نام کانولا (روغن کانادایی) به‌منظور تمایز آن از کلزا ابداع شد. کانولا از نسل کلزا (Brassica napus وBrassica campestris/rapa) است، اما از طریق تکنیک‌های سنتی اصلاح نباتات برای داشتن سطوح پایینی از مواد ضد تغذیه‌ای، به‌ویژه اسید اروسیک (<2٪) در بخش روغن و سطوح پایین گلوکوزینولات ها (<30μmol/g) در ماده خشک (کنجاله) پرورش داده‌شده است. حذف تقریبی گلوکوزینولات ها منجر به یک وعده غذایی شد که برای دام مناسب است. برخی از کشورهای اروپایی برای توصیف دانه کلزا اصلاح‌شده از اصطلاح «کلزا دو صفر» (اسید اروسیک کم، گلوکوزینولات کم) استفاده می‌کنند. تولید کانولا در دنیا به‌طور پیوسته در حال افزایش است. در حال حاضر بزرگ‌ترین تولیدکنندگان اتحادیه اروپا، چین، کانادا و هند هستند و بزرگ‌ترین صادرکننده کانادا می‌باشد. کنجاله کانولا برای مصرف دام سبک و سنگین، خوک، طیور و آبزیان مناسب می‌باشد.

تولید و بازار:

در سال جاری میلادی بیش از 83 میلیون متریک تن دانه کلزا و کانولا در دنیا تولیدشده است. طی چند سال گذشته، افزایش مستمر تقاضا برای پروتئین حیوانی در سراسر جهان ازجمله لبنیات، گوشت، مرغ و ماهی باعث شده تا کنجاله کلزا به‌عنوان خوراک دام، طیور و ماهی به‌عنوان منبع پروتئین استفاده شود. کنجاله کانولا یک محصول جانبی است که پس از استخراج روغن کانولا تولید می‌شود. کنجاله کانولا با اسیدآمینه عالی و همچنین سطح پایین گلوکوزینولات برای استفاده حیوانات مناسب می‌باشد. پس از کنجاله سویا، کنجاله کانولا دومین ماده پروتئینی پر معامله مورداستفاده در جیره‌های دام و طیور در سطح جهان است. افزایش مداوم در تولید کانولا به دلیل افزایش تقاضای جهانی، افزایش تقاضا برای کنجاله پروتئینی برای حیواناتی که نیاز به انرژی و لیزین بالایی ندارند، تسریع تقاضا برای محصولات خوراک دام با منبع پروتئین باکیفیت بالا، افزایش آگاهی از مزایای سلامتی مرتبط با کنجاله کانولا که به‌عنوان خوراک دام استفاده می‌شود، تقاضای روغن نباتی خوراکی ممتاز، افزایش تجارت دانه کانولا و محصولات کنجاله کانولا، ازجمله عواملی است که باعث رشد بازار کنجاله کانولا در سال‌های اخیر شده است و پیش‌بینی می‌شود که نرخ رشد این بازار در سال‌های آینده افزایش یابد.

بیشتر دانه‌های کانولا تولیدشده در دنیا با روش روغن‌کشی با حلال روغن‌کشی می‌شوند، این روش به‌طور معمول شامل موارد زیر است:

  • پاک‌سازی دانه
  • آماده‌سازی بذر و فلیک کردن (پولکی کردن) آن
  • فشردن فلیک ها به‌صورت مکانیکی (پرس) و جدا کردن حدود 50% از کل روغن فلیک ها
  • استخراج با حلال از کیک حاصل از فشردن (پرس) برای حذف (استحصال) روغن باقی‌مانده
  • حلال زدایی و برشته کردن کنجاله
  • خشک‌کردن و سرد کردن کنجاله

بخش کمی از دانه کانولا در صنعت با استفاده از روش اکسپلر فرآوری می‌شود که پرس دوبل نیز نامیده می‌شود. دانه برای جداسازی روغن دوبار تحت پرس قرار می‌گیرد. با این تفاسیر نیازی به مراحل حلال زدایی و خشک‌کردن نیست. کنجاله حاصل دارای محتوای روغن بالاتری است که می‌تواند 8 تا 11 درصد باشد.

اثرات پردازش بر کیفیت کنجاله:

کیفیت کنجاله را می‌توان با تغییر شرایط فرآوری در کارخانه افزایش و یا کاهش داد. حداقل دمای پردازش برای غیرفعال کردن آنزیم میروزیناز موردنیاز است، که اگر از بین نرود، گلوکوزینولات ها را به متابولیت های سمی آن‌ها (آگلوکون ها) در دستگاه گوارش حیوان تجزیه می‌کند. فرآوری کلزا همچنین می‌تواند باعث تخریب حرارتی 30 تا 70 درصد گلوکوزینولات در کنجاله شود. بااین‌حال، اگر دما برای مدت طولانی بیش‌ازحد بالا باشد، می‌تواند بر کیفیت پروتئین کنجاله اثر سوء داشته باشد. دمای پردازش دلیل اصلی فراهمی زیستی اسیدآمینه کمتر است. اگرچه دمای فرآوری در شرکت‌های روغن کشی نسبتاً ثابت است، اما برای مصرف‌کنندگان کنجاله کانولا عاقلانه است که دسترسی زیستی آمینواسید را به‌عنوان بخشی از برنامه‌های کنترل کیفیت خود بررسی کنند. دو آزمایش سریع در شرایط آزمایشگاهی، که باقابلیت هضم اسیدآمینه مرتبط است، آزمایش حلالیت نیتروژن در هیدروکسید پتاسیم (KOH) و آزمایش نیتروژن نامحلول مواد شوینده خنثی (NDIN) است، که برای کنجاله کانولا تست دوم مناسبتر می باشد.

ترکیب مواد مغذی کنجاله کانولا:

کنجاله کانولا حاصل فرآیند روغن‌کشی از دانه کانولا می‌باشد. پس از فرآیند دومرحله‌ای روغن‌کشی شامل استخراج با پرس و حلال، روغن و کنجاله کانولا به‌عنوان محصول این فرآیند تولید می‌شود. مواد مغذی کنجاله کانولا به دلیل تغییر در شرایط محیطی در طول رشد دانه، شرایط برداشت و تا حدی جزئی توسط رقم و فرآوری بذر و کنجاله، می‌تواند کمی متفاوت باشد. ترکیب اصلی مواد مغذی کنجاله کلزا در جدول 1 نشان داده‌شده است. این نتایج بر اساس یک بررسی گسترده از 13 مکان فرآوری است که در یک دوره هفت‌ساله انجام‌شده است.

پروتئین و اسیدهای آمینه:

حداقل تضمین پروتئین خام برای کنجاله کانولای کانادایی 36٪ (بر اساس رطوبت 12٪) است، اگرچه محتوای پروتئین واقعی معمولاً 36-39٪ است.(حداقل درصد پروتئین بق استاندارد ملی ایران 32% می باشد) ترکیب اسیدآمینه ضروری، ارائه‌شده در جدول 2 نشان می‌دهد که پروتئین کلزا در متیونین و ترئونین نسبت به پروتئین سویا برتری دارد و در سایراسید آمینه ها قابل‌مقایسه هستند. کیفیت پروتئین اندازه‌گیری شده با تعیین نسبت کارایی پروتئین و مصرف خالص پروتئین مشابه کازئین بود؛ بنابراین، کانولا پتانسیل زیادی برای استفاده به‌عنوان منبع پروتئین درجه غذایی برای رفع نیاز جمعیت در حال رشد سریع جهان را دارد، بااین‌حال، وجود بسیاری از ترکیبات نامطلوب، استفاده از کنجاله کانولا برای مصرف انسان را منع می‌کند. این ترکیبات اصلی ضد تغذیه عبارت‌اند از گلوکوزینولات ها، فیتات ها، فیبر خام و ترکیبات فنلی، اما با توجه به پیشرفت‌های علمی و تحقیقات گسترده ای که انجام‌شده پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نزدیک پروتئین کانولا مجوز مصرف انسانی را نیز دریافت کند. مشخصات اسیدآمینه کنجاله کانولا برای تغذیه حیوانات مناسب است (جدول 2). کنجاله کانولا مانند بسیاری از منابع پروتئین گیاهی در لیزین محدود است اما به دلیل داشتن سطوح بالای متیونین و سیستئین مورد توجه قرار گرفته است.


                         جدول 1: ترکیب اصلی مواد مغذی کنجاله کانولا (میانگین تولیدات جهانی)

  اجزاءپایه با رطوبت 12%بر اساس ماده خشک
رطوبت %120
پروتئین خام (N x 6.25) %36.942.0
پروتئین فرار شکمبه، درصد پروتئین (روش NRC)243.543.5
پروتئین فرار شکمبه، درصد پروتئین (روش CNCPS)353.053.0
مواد محلول در اتر %2.813.20
خاکستر %6.427.30
کلسیم %0.670.76
فسفر %1.031.17
کل فیبر رژیمی %33.638.2
فیبر شوینده اسیدی %16.318.6
فیبر مواد شوینده خنثی %25.529.0
سیناپین %0.881.00
فیتیک اسید %2.022.30
گلوکوزینولات ها µmol/g3.143.57

محتوای چربی:

محتوای روغن کنجاله کانولا در اکثر کشور ها حدود 1 تا 2% می باشد، اما درصد روغن کنجاله تولید شده در کشور کانادا حدود 3.2% است. در کانادا، استفاده از گلیکولیپیدها و فسفولیپیدهای کانولا را که در طول تصفیه روغن به دست می آیند در کنجاله کانولا یک روش عمومی است. به همین ترتیب، کنجاله کانولا ممکن است حاوی 1 تا 2 درصد اسیدهای چرب آزاد باشد که از تصفیه روغن کانولا به دست می آیند. این اجزا میزان انرژی کنجاله را افزایش می دهند و به کاهش گرد و غبار نیز کمک می کنند.

کربوهیدرات ها و فیبر:

ماتریس کربوهیدرات کنجاله کانولا کاملاً پیچیده است (جدول 3). محتوای فیبر بیشتر از برخی پروتئین های گیاهی است، زیرا پوسته آن به راحتی از دانه جدا نمی شود و تقریبا کل پوسته دانه در کنجاله باقی می ماند. فیبرهای موجود در کنجاله کانولا به شکل های الیاف شوینده اسیدی (ADF) و فیبر شوینده خنثی (NDF) است. جزء غیر فیبر غنی از قند است که بیشتر به صورت ساکارز است.

جدول 2. ترکیب اسید آمینه کنجاله کانولا بر اساس پروتئین 36%

آمینواسید  کنجاله %پروتئین خام %
آلانین1.584.38
آرژنین2.196.08
آسپارتات + آسپاراژین2.496.92
گلوتامات + گلوتامین6.2217.28
گلایسین1.734.81
هیستیدین1.083.00
ایزولوسین1.383.84
لوسین2.386.60
لیزین2.045.66
متیونین0.691.93
متیونین + سیستئین1.333.69
فنیل آلانین1.343.71
پرولین2.496.92
سرین1.323.66
ترئونین1.433.97
تریپتوفان 20.481.33
تیروزین0.902.51
والین1.614.46

مواد معدنی:

در مقایسه با سایر کنجاله دانه های روغنی داده ها نشان می دهد که کنجاله کانولا منبع نسبتا خوبی از مواد معدنی ضروری است. (جدول 4) کنجاله کانولا منبع خوبی از سلنیوم و فسفر است؛ مانند سایر منابع گیاهی فسفر، بخشی از کل فسفر به شکل فیتات است.

ویتامین ها:

اطلاعات در مورد محتوای ویتامین کنجاله کانولا بسیار محدود است، اما به نظر می رسد غنی از کولین، بیوتین، اسید فولیک، نیاسین، ریبوفلاوین و تیامین باشد (جدول 5). همانطور که در اکثر منابع استفاده از ویتامین های طبیعی در خوراک دام توصیه می شود، مصرف کنندگان نباید زیاد به این مقادیر اعتماد کنند و به جای آن از مکمل های ویتامین در خوراک استفاده کنند.

جدول 3. کربوهیدرات و اجزای فیبر رژیمی کنجاله کانولا

 پایه با رطوبت 12%بر اساس ماده خشک
کربوهیدرات های غیر فیبر
مونوساکاریدها (فرکتوز و گلوکز)  %1.551.76
  دی ساکاریدها (ساکارز)  %5.586.34
% الیگوساکاریدها2.232.53
نشاسته %0.430.49
کربوهیدرات های فیبری %
فیبر شوینده اسیدی %16.3218.55
 فیبر مواد شوینده خنثی  %25.5128.99
  کل فیبر رژیم %34.5339.24
پلی ساکاریدهای غیر نشاسته ای  %20.1522.90
سلولز %7.658.69
پلی ساکاریدهای غیر سلولزی %12.5014.21
گلیکوپروتئین (پروتئین خام نامحلول) NDF%4.304.89
% لیگنین و پلی فنل ها8.689.86
لیگنین %5.826.61

عوامل ضد تغذیه:

کنجاله کلزا، والد کنجاله کانولا، به عنوان ماده‌ای شناخته می‌شود که ممکن است به دلیل برخی عوامل ضد تغذیه‌ای خاص، در درجه اول گلوکوزینولات‌ها، در رژیم غذایی دام و ماهی محدود شود. این عوامل در کنجاله کانولا به سطوحی کاهش یافته است که عملکرد و تغذیه برای اکثر گونه ها را تهدید نمی کند. گلوکوزینولات ها گروه بزرگی از متابولیت های ثانویه گیاهی هستند که در همه گیاهان چلیپایی مشترک هستند. گلوکوزینولات ها به خودی خود سمی نیستند. محصولات تجزیه گلوکوزینولات ها می توانند بر عملکرد حیوانات تأثیر منفی بگذارند. محتوای پایین گلوکوزینولات کانولا توسط اصلاح‌کنندگان گیاه در مقایسه با ارقام قبلی کلزا، باعث بهبود عمده در کیفیت کنجاله بدست آمده شده است. گلوکوزینولات های کانولا از دو نوع اصلی گلوکوزینولات های آلیفاتیک و ایندولیل (یا ایندول) تشکیل شده اند. گلوکوزینولات های آلیفاتیک تقریباً 85 درصد از گلوکوزینولات های موجود در کنجاله کانولا را تشکیل می دهند در حالی که ایندولیل 15 درصد دیگر را تشکیل می دهند. میانگین محتوای کل گلوکوزینولات کنجاله کانولا، بر اساس داده های هفت ساله 3.6 میکرومول بر گرم است، در مقایسه کنجاله کلزا حاوی سطوح بالای گلوکوزینولات می باشد که گاها به 120 میکرومول بر گرم می رسد. دلیل اینکه گلوکوزینولات ها بر اساس مولکولی (μmol/g) به جای وزن (mg/kg) بیان می شوند این است که گلوکوزینولات ها بسته به اندازه زنجیره جانبی آلیفاتیک، وزن های مولکولی متفاوتی دارند. از آنجایی که اثر منفی روی حیوان در سطح مولکولی است، دقیق‌ترین تخمین این اثر که بیان غلظت گلوکوزینولات بر اساس مولکولی است باید اندازه‌گیری شود. غلظت گلوکوزینولات ها در دانه کانولا در سال های اخیر به دلیل فشار انتخاب توسط تولیدکنندگان گیاه کانولا به کاهش ادامه داده است. سطح گلوکوزینولات در کانولا قبل از فرآوری به طور متوسط در حدود 10 میکرومول بر گرم است. سپس محتوای گلوکوزینولات در کنجاله متمرکز می شود. پس از آن، در طول پردازش (پروسه تولید) به مقادیر متوسط 3.6 میکرومول در گرم کاهش می یابد.

تانن ها در کنجاله کانولا در محدوده 1.5 تا 3.0 درصد وجود دارد و گونه های قهوه ای دانه دارای سطوح بالاتری نسبت به گونه های دانه زرد هستند. تانن های موجود در کنجاله کانولا در درجه اول نامحلول هستند و با پوسته دانه مرتبط هستند و به نظر نمی‌رسد که اثرات منفی مشابهی که در سایر گیاهان دارند بر خوش‌طعمی و قابلیت هضم پروتئین داشته باشند.

جدول 4. محتوای مواد معدنی کنجاله کلزا

مواد معدنیپایه با رطوبت 12%بر اساس ماده خشک
کلسیم %0.650.74
فسفر %0.991.13
% فسفر (به شکل فیتات)0.640.73
% فسفر (غیر فیتات)0.350.40
سدیم  %0.070.08
کلر %0.100.11
پتاسیم %1.131.28
گوگرد  %0.630.72
منیزیم %0.540.61
مس (میلی گرم بر کیلوگرم)4.75.3
آهن (میلی گرم بر کیلوگرم)162.0184.0
منگنز (میلی گرم بر کیلوگرم)58.066.0
مولیبدن (میلی گرم بر کیلوگرم)1.41.6
روی (میلی گرم بر کیلوگرم)4753
سلنیوم (میلی گرم بر کیلوگرم)1.11.3

جدول 5. محتوای ویتامین کنجاله کانولا

ویتامینپایه با رطوبت 12%بر اساس ماده خشک
بیوتین (میلی گرم بر کیلوگرم)0.951.08
کولین (گرم بر کیلوگرم)6.57.4
فولیک اسید (گرم بر کیلوگرم)0.80.9
نیاسین (گرم بر کیلوگرم)15.617.7
اسید پانتوتنیک (میلی گرم بر کیلوگرم)9.310.6
پیریدوکسین (میلی گرم بر کیلوگرم)7.08.0
ریبوفلاوین (میلی گرم بر کیلوگرم)5.76.5
تیامین (میلی گرم بر کیلوگرم)5.15.8
E ویتامین (میلی گرم بر کیلوگرم)13.014.8

کنجاله کانولا در جیره نشخوارکنندگان:

کنجاله کانولا به‌طور گسترده در جیره گاوهای شیری و گوشتی استفاده می‌شود. به دلیل کیفیت فوق‌العاده بالای پروتئین برای حمایت از تولید و رشد شیر، این ماده برای گاوهای شیری، گاو گوشتی و همچنین نشخوارکنندگان کوچک در نظر گرفته می‌شود. کنجاله کانولا یک منبع پروتئین بسیار خوش‌طعم برای حیوانات نشخوارکننده است و این موضوع بارها در آزمایشات تغذیه نشان داده‌شده است. تأثیر تغذیه با کنجاله کانولا در گوساله‌های 5 ماهه بررسی گردید. میزان مصرف خوراک گوساله‌های تغذیه‌شده با کنجاله کانولا که حاوی کمتر از 20μmol/g گلوکوزینولات بود، برابر با میزان خوراک گوساله‌های شاهد بدون مصرف کنجاله کانولا بوده است و عملاً تأثیری در میزان مصرف خوراک وجود نداشته است (به ترتیب 1.10 کیلوگرم در مقابل 1.08 کیلوگرم در روز). مطالعه دیگری که در رابطه با مصرف کنجاله کانولا در گوساله‌ها انجام شد، هیچ تفاوتی در رفتار تغذیه یا مصرف در گوساله‌ها در طول انتقال از شیر گرفتن به غذای جامد مشاهده نشد. مطالعات نشان داده است که مصرف کنجاله کانولا در گاوهای شیری زمانی که جایگزین کنجاله سویا یا غلات تقطیری شود می‌تواند حفظ یا افزایش یابد.

انرژی برای نشخوارکنندگان

مانند بیشتر مواد کنسانتره، کنجاله کانولا منبع خوبی از انرژی است، مواد مغذی را برای رشد میکروبی فراهم می‌کند و از بهره‌وری حیوانات حمایت می‌کند. زمانی که تا 20 درصد کنجاله کانولا جایگزین دانه‌های تقطیرشده ذرت با پروتئین بالا شد، تفاوتی در امتیاز DMI یا وضعیت بدن مشاهده نشد. بازده انرژی در شیر با جیره‌های حاوی کنجاله کانولا بالاتر بود که نشان می‌دهد ارزش انرژی کنجاله کانولا حداقل به‌اندازه دانه‌های تقطیری پروتئین بالابود. بر اساس جدیدترین نتایج، ارزش انرژی کنجاله کانولا در جدول 6 ارائه‌شده است.

                    جدول 6. مقادیر متوسط انرژی برای کنجاله کانولا (بر اساس DM)

 کنجاله کانولا 
کل مواد مغذی قابل‌هضم % (TDN)68.2 
انرژی قابل‌هضم (DE) (مگا کالری/کیلوگرم)3.20
انرژی قابل متابولیسم (ME) (مگا کالری/کیلوگرم)2.69
انرژی خالص شیردهی (NE-L 3X) (مگاکالری/کیلوگرم)1.71
انرژی خالص نگهداری (NE-M) (مگاکالری/کیلوگرم)1.84
انرژی خالص وزن گیری (NE-G) (مگاکالری/کیلوگرم)1.20

پروتئین و اسیدهای آمینه در کنجاله کانولا برای نشخوارکنندگان:

کنجاله کانولا از دیرباز در جیره غذایی نشخوارکنندگان به دلیل پروتئین ارزشمندش موردتوجه بوده است. مشخصات اسیدآمینه کنجاله با نیازهای نگهداری و تولید شیر مطابقت بیشتری نسبت به سایر پروتئین‌های گیاهی داشته باشد. مقادیر ارائه‌شده در جدول 7 برای بخش پروتئین تجزیه نشده شکمبه (RUP) و همچنین کنجاله کانولا دست‌نخورده با استفاده از روش توسعه‌یافته توسط راس به دست آمد. بسیاری از کتاب‌های خوراک به‌طور ناآگاهانه مقادیر نادرستی برای مقادیر RUP و پروتئین تجزیه‌پذیر شکمبه (RDP) برای مواد تشکیل‌دهنده خوراک دارند و تغییرات به‌آرامی برای تصحیح آن انجام می‌شود. درگذشته فرض بر این بود که پروتئین محلول تا حد زیادی در شکمبه تجزیه می‌شود. در حقیقت تجزیه‌پذیری پروتئین محلول در شکمبه بسیار متغیر است. تحقیقات جدیدتر تصدیق می‌کند که بخشی از پروتئین محلول از مواد غذایی تجزیه نشده باقی می‌ماند و این با منبع پروتئین متفاوت است. برای کنجاله کانولا، کسر محلول تجزیه نشده زیاد است. دو پروتئین ذخیره اصلی در کانولا ناپین و کروسیفرین هستند. ناپین یک پروتئین با وزن مولکولی کم است که محلول است اما به‌راحتی تجزیه نمی‌شود. بخش‌هایی از پروتئین محلول در شکمبه برای برخی پروتئین‌های گیاهی تجزیه نمی‌شود. از آن زمان، این موضوع توسط چندین محقق دیگر در مؤسسات مختلف تأییدشده است. میزان تخریب کسر محلول برای کنجاله کانولا و کنجاله کلزا به‌طور متوسط تنها 40 درصد از کل نشان داده شد، با کسر محلول تجزیه نشده در جزء RUP پروتئین کنجاله نقش دارد؛ بنابراین محتوای RUP کنجاله کانولا بسیار وابسته به سیستم تجزیه‌وتحلیلی است که استفاده می‌شود. روش‌های قدیمی‌تر، سهم پروتئین محلول در RUP موجود در حیوان  یا ذرات کوچکی که می‌توانند از کیسه‌ها شسته شوند را در نظر نمی‌گیرند. سیستم‌های جدیدتر مدل‌سازی و تجزیه‌وتحلیل، اکنون برای این مشارکت در RUP تنظیم می‌شوند. این بینش به‌روز شده در مورد متابولیسم پروتئین در شکمبه اجازه می‌دهد تا رژیم‌های غذایی با غلظت‌های کمتر پروتئین فرموله شوند. هنگامی‌که رژیم غذایی بر اساس مقادیر صحیح RUP فرموله می‌شود، کنجاله کانولا به‌ویژه برای حمایت از تولید و رشد شیر مفید بوده است. زمانی که کنجاله کانولا برای جایگزینی کنجاله سویا به عنوان منبع پروتئین استفاده شد، تفاوتی در عملکرد پروتئین میکروبی وجود نداشت. مشخص شد که هیچ تفاوت معناداری در بازده پروتئین میکروبی برای رژیم غذایی کنجاله سویا یا کنجاله کانولا وجود ندارد. مخلوط کردن سایر پروتئین‌های گیاهی با کنجاله کانولا ارزش منبع پروتئین غیر کانولا را افزایش می‌دهد.

جدول 7. ترکیب اسیدآمینه ضروری کنجاله کانولا و کسر RUP کنجاله کانولا که توسط دانشگاه کرنل با استفاده از روش راس تعیین شد

اسید آمینهکنجاله تجزیه پذیردرصد از پروتئین مجموع
کسر پروتئین تجزیه‌پذیرپروتئین دست نخوردهکسر پروتئین تجزیه‌پذیرپروتئین دست نخورده
آرژنین2.232.176.196.03
هیستیدین0.910.922.532.56
ایزولوسین1.281.243.563.44
لوسین2.682.527.447.00
لیزین1.761.844.895.11
متیونین1.551.274.313.53
فنیل آلانین1.491.444.144.00
تریونین1.511.474.194.09
تریپتوفان0.510.481.421.33
والین1.541.444.284.00

فسفر

کنجاله کانولا یک منبع غنی از فسفر است که بیشتر این ماده معدنی به شکل فسفر فیتات است. برخلاف حیوانات تک معده‌ای، این شکل به دلیل وجود فیتازهای باکتریایی در شکمبه که به‌سرعت فیتات را تجزیه می‌کنند، در دسترس نشخوارکنندگان است. درواقع، مطالعات نشان داده است که فسفر فیتات بیشتر از فسفر غیر فیتات در دسترس نشخوارکنندگان است. در یک مطالعه جیره‌هایی را برای گاوهای شیری ارائه شد که در آن تقریباً نیمی از فسفر به شکل فیتات بود. قابلیت هضم کلی فسفر 49 درصد بود. بااین‌حال، قابلیت هضم فسفر به فرم فیتات 79٪ بود. به همین ترتیب دریافتند که قابلیت هضم فسفر توسط گوساله‌های 10 هفته‌ای 72 درصد بوده درصورتی‌که 97 درصد از قسمت فیتات قابل هضم است.

ید

مدت‌هاست که ید به‌عنوان یک ماده معدنی شناخته‌شده است که می‌تواند به خوراک اضافه شود و به‌صورت موضعی برای مبارزه با تعدادی از ارگانیسم‌های عفونی که باعث مشکلاتی مانند سلامت سم و ورم پستان می‌شوند، استفاده شود. بااین‌حال، افزایش ید جیره به‌طورکلی منجر به ورود غلظت‌های بیشتری به شیر می‌شود که ید بالا در شیر یکی از نگرانی‌های تغذیه ای انسان است. گیاهان چلیپایی مانند کلزا و کانولا حاوی گلوکوزینولات هستند که جذب ید توسط غده تیروئید و پستانی را کاهش می‌دهند.

با توجه به اینکه سطوح گلوکوزینولات ها در کنجاله کانولا و کنجاله کلزا دو صفر بسیار پایین است، مطالعات متعدد نشان داده‌اند که غلظت ید شیر زمانی که این منابع پروتئینی در سطوح بالاتری از مصرف تأمین شوند کاهش می‌یابد. بااین‌حال، غلظت ید سرم خون با کنجاله کانولا بسیار بالاتر بود و این امکان آشکار شدن مزایای ید بیشتر را بدون تولید سطوح غیرقابل‌قبول ید در شیر را نشان می‌دهد.

تفاوت آنیون کاتیون در رژیم غذایی:

تفاوت آنیون‌ ها کاتیون های جیره (DCAD) محاسبه‌ای از تفاوت بین آنیون‌های اصلی (گوگرد و کلر) و کاتیون‌ها (سدیم و پتاسیم) در جیره را فراهم می‌کند. وقتی مقادیر مساوی از این‌ها بر اساس مولکولی وجود داشته باشد، رژیم غذایی خنثی است. وجود آنیون‌های اضافی در دوره خشکی مطلوب است، زیرا باعث کاهش احتمال بروز تب شیر در زمان زایمان می‌شود. تخلیه ناگهانی کلسیم خون هنگام شروع شیردهی باید با جذب بیشتر کلسیم و همچنین حرکت کلسیم از استخوان جبران شود. رژیم‌های DCAD منفی با کمک به آزادسازی کلسیم از استخوان به حفظ سطح کلسیم خون کمک می‌کنند.

نمک‌های آنیونی را می‌توان به رژیم غذایی اضافه کرد، اما این نمک‌ها گاهی خوش‌طعم بودن جیره را کاهش می‌دهند و مصرف خوراک کاهش می‌یابد. ازآنجایی‌که آنیون‌ها و کاتیون‌های موجود در جیره از مواد غذایی ارائه‌شده و همچنین مکمل‌های معدنی منشأ می‌گیرند، انتخاب مواد تشکیل‌دهنده می‌تواند برای رسیدن به تعادل مطلوب مفید باشد و نیاز به مصرف را کاهش دهد. برای رسیدن به تعادل مطلوب مصرف کنجاله کانولا یک انتخاب ایده آل است، زیرا مقدار DCAD برای این ماده در حال حاضر منفی است و به نیاز به استفاده از نمک‌های آنیونی را کاهش می‌دهد.

استفاده از کنجاله کانولا برای نشخوارکنندگان کوچک

کنجاله کانولا یک مکمل ایده آل برای تولید پشم و مو است، به دلیل نیاز به اسیدآمینه سولفور بالای این حیوانات، کنجاله کانولا یک منبع غذایی عالی برای نشخوارکنندگان کوچک می‌باشد. کنجاله کانولا از افزایش وزن در حیوانات گوشتی حمایت می‌کند و برای افزایش وزن کارایی خوبی دارد. کنجاله کانولا نسبت به پودر ماهی در رژیم غذایی بره‌های در حال رشد برتری بیشتری دارد.

کنجاله کانولا از رشد در نشخوارکنندگان کوچک نیز حمایت می‌کند. می‌توان بره‌ها را با رژیم غذایی حاوی حداکثر 30 درصد کنجاله کانولا تغذیه کرد. علیرغم این واقعیت که وزن تیروئید در سطوح بالاتر گنجاندن رژیم غذایی کنجاله کانولا به میزان اندکی بیشتر و تولید هورمون تیروئید اندکی کمتر می‌شود، اما برافزایش وزن یا مصرف خوراک تأثیری نخواهد داشت.

کنجاله کانولا می تواند در جیره‌های شیردهی نشخوارکنندگان کوچک استفاده شود. با قرار دادن کنجاله کانولا در جیره بزهای شیرده تولید شیر افزایش پیدا می‌کند. ازآنجایی‌که ترکیب اسیدآمینه شیر بز شبیه شیر گاو است، کنجاله کانولا برای شیردهی بز ها نیز مناسب می‌باشد.

ارزش کنجاله کانولا در جیره غذایی طیور

کنجاله کانولا در تغذیه انواع طیور در سراسر جهان استفاده می‌شود. این کنجاله دارای مشخصات اسیدآمینه عالی است و جایگزین یا مکمل سایر مواد پروتئینی مانند کنجاله سویا است. کنجاله کانولا در رژیم‌هایی که بر تعادل اسیدآمینه در فرمولاسیون تأکید دارد، یک منبع باارزش به‌حساب می‌آید. کنجاله کانولا همچنین می‌تواند یک جایگزین مقرون‌به‌صرفه نسبت به سایر پروتئین‌ها در جیره پرانرژی برای جوجه‌های گوشتی باشد. باید در فرموله کردن جیره‌ها بر اساس اسیدآمینه قابل‌هضم برای اطمینان از عملکرد بهینه در زمانی که کنجاله کانولا در جیره‌های طیور گنجانده می‌شود، دقت شود. فرموله کردن جیره‌ها بر اساس اسیدآمینه قابل‌هضم مهم‌ترین نکته در استفاده از کنجاله کانولا در فرمولاسیون خوراک طیور می‌باشد.

انرژی برای طیور:

کنجاله کانولا در مقایسه با رایج‌ترین منبع پروتئین گیاهی یعنی کنجاله سویا، ارزش انرژی کمتری برای طیور دارد. در برخی از جیره‌های غذایی، مانند جوجه‌های گوشتی، تأکید بیشتر بر ارزش انرژی ممکن است گنجاندن کنجاله کانولا را محدود کند. تحقیقات اخیر نشان داده‌شده (جدول 8) که ارزش انرژی کنجاله کانولا برای جوجه‌های گوشتی در مرحله رشد 200 کیلوکالری بر کیلوگرم بیشتر ازآنچه قبلاً منتشرشده بود است.

اسیدهای آمینه برای طیور:

نکته کلیدی تغذیه با سطوح بالای گنجایش کنجاله کانولا در جیره طیور، ایجاد تعادل بین جیره بر اساس اسیدآمینه موجود است. قابلیت هضم استاندارد برای اسیدهای آمینه‌های کنجاله کانولا انجام‌شده است. نتایج برای جوجه‌های گوشتی در جدول 9 ارائه‌شده است.

برای سایر طبقات طیور مقادیر کمتری موجود است (جدول 10). می‌توان از مقادیر جوجه‌های گوشتی (جدول 9) برای گونه‌هایی که داده‌ها  برای آنها تعیین نشده است استفاده کرد. تفاوتی در قابلیت هضم ظاهری روده اسیدهای آمینه بین جوجه‌های گوشتی، مرغ‌های تخم‌گذار و خروس‌های بالغ وجود ندارد، البته این مورد درهمه مواد غذایی مورداستفاده در خوراک صدق نمی‌کند.

مواد معدنی و ویتامین‌ها:

مشخصات کامل مواد معدنی و ویتامین از کنجاله کانولا در جداول 4 و 5 ارائه‌شده است. این مقادیر می‌توانند به‌عنوان دستورالعمل در فرمولاسیون استفاده شوند.

فسفر

کنجاله کانولا به‌طور قابل‌توجهی غنی از فسفر است که یک ماده مغذی حیاتی برای همه طبقات طیور است. درگذشته تنها بخش غیر فیتاتی فسفر کنجاله کانولا در دسترس فرض می‌شد که تقریباً 35 درصد کل فسفر کنجاله است. بااین‌حال، با استفاده از روش های نوین مشخص گردید که 47 درصد از فسفر کنجاله کانولا قابل‌هضم است و بخشی از فسفر فیتات توسط طیور هضم می‌شود. آنزیم‌های فیتاز ممکن است به خوراک اضافه شوند، اما نتایج حاصل از فیتاز در طیور تا حد زیادی ناامیدکننده بوده است. در مقابل، نشان داده‌شده است که فیتاز در بهبود فراهمی زیستی فسفر در انواع کنجاله کانولا مؤثر است.

جدول 8. ارزش انرژی کنجاله کلزا برای طیور (Kcal/kg): 201912% MOISTURE DRY MATTER 
رفرنسگونهپایه رطوبت 12%بر اساس ماده خشک
Adewole et al. 2017جوجه گوشتی17772019
Chen et al. 2015جوجه گوشتی19832254
Gallardo et al. 2017جوجه گوشتی18222071
Gorski et al. 2017جوجه گوشتی18512217
Jayaraman et al. 2016جوجه گوشتی2144  2437  
Jia et al. 2012جوجه گوشتی18102057  
Rad-Spice, 2017جوجه گوشتی18342084
Rahmani et al. 2017جوجه گوشتی17892032
Jia et al. 2012مرغ تخم‌گذار19362200
Jia et al. 2012بوقلمون17662007
Kozlowski et al. 2018بوقلمون18862143
Wickramasuriya et al. 2015اردک18852142
Mandal et al. 2005بلدرچین18522105

تعادل کاتیون-آنیون:

فرموله کردن رژیم‌های غذایی بر اساس تعادل کاتیون-آنیون معمول است. کنجاله کانولا سرشار از گوگرد است که می تواند در جذب کلسیم اختلال ایجاد کند. مکمل‌های رژیم غذایی با کلسیم اضافی تا حدودی کمک می‌کند، اما مراقبت توصیه می‌شود، زیرا کلسیم بیش‌ازحد در رژیم غذایی می‌تواند مصرف خوراک را کاهش دهد. افزودن بی‌کربنات پتاسیم به رژیم غذایی جایگزین بهتری است. کنجاله کانولا حاوی پتاسیم کمتری (1.2%) نسبت به کنجاله سویا (1.9%) است، بنابراین تعادل الکترولیت در رژیم غذایی مبتنی بر کنجاله کانولا نسبت به رژیم غذایی مبتنی بر کنجاله سویا کمتر است.

جدول 9. قابلیت هضم روده‌ای اسیدآمینه کنجاله کانولا برای جوجه گوشتی

  آمینواسید  میانگینانحراف معیار
ضروری  
آرژنین87.262.64
هیستیدین71.2113.86
ایزولوسین81.082.99
لوسین83.962.32
لیزین78.772.17
متیونین88.882.59
فنیل آلانین84.002.02
ترئونین76.213.25
تریپتوفان90.685.83
والین78.601.93
غیرضروری  
آلانین82.342.42
آسپارتات + آسپاراژین78.593.35
سیستئین75.694.97
گلوتامات + گلوتامین87.843.39
گلایسین79.713.13
پرولین78.173.23
سرین77.952.50
تیروزین85.155.90

جوجه‌های گوشتی

برخلاف کنجاله کلزا، کنجاله کانولا نیازی به محدود کردن بر اساس سهم گلوکوزینولات در رژیم غذایی ندارد. سطوح بسیار پایین گلوکوزینولات که در کنجاله کانولا وجود دارد، نگرانی‌ها را در مورد این ماده ضد مغذی از بین برده است. رژیم غذایی برای جوجه‌های گوشتی همان‌طور که اشاره شد، بر اساس تعادل کاتیون-آنیون معمول است. تا 30 درصد کنجاله کانولا را می‌توان در جیره جوجه‌های گوشتی استفاده کرد. گنجاندن کنجاله کانولا تا 20 درصد برای 0-7 روز، 30 درصد از 7-14 روز و تا 40 درصد بعدازآن امکان‌پذیر است. محتوای پروتئین و فیبر بالا کنجاله کانولا آن را به یک خوراک ایده آل برای مدیریت افزایش وزن در جوجه های گوشتی تبدیل می‌کند. تحقیقات قدیمی‌تر نشان داد که کنجاله کنولا هیچ اثر منفی بر باروری یا جوجه‌کشی تخم‌مرغ‌های پرورش‌دهندگان مرغ نژاد لگهورن ندارد.

جدول 10. قابلیت هضم روده‌ای اسیدآمینه کنجاله کانولا برای طیور

آمینواسیدمرغ تخم‌گذاربوقلموناردک
ضروری  
آرژنین88.088.086.1
هیستیدین83.073.581.0
ایزولوسین77.571.581.0
لوسین80.575.086.5
لیزین81.077.575.8
متیونین88.579.086.5
فنیل آلانین81.085.085.6
ترئونین71.574.575.9
تریپتوفان77.587.4
والین78.070.579.0
غیرضروری  
آلانین79.078.081.3
آسپارتات + آسپاراژین76.080.075.8
سیستئین79.069.5          –
گلوتامات + گلوتامین87.084.087.4
گلایسین76.084.076.1
پرولین72.085.5
سرین72.081.586.6
تیروزین78.073.081.3

مرغ تخم‌گذار:

به‌طور سنتی، گنجاندن کنجاله کانولا در جیره‌های مرغ تخم‌گذار به دلیل ارتباط بالقوه بین مرگ‌ومیر ناشی از خونریزی کبدی و تغذیه گونه‌های قدیمی‌تر کلزا، حداکثر به 10 درصد محدود می‌شد. این مربوط به گونه‌های اولیه کلزا است. اصلاح نباتات به‌طور پیوسته سطح گلوکوزینولات ها را به حدی کاهش داده است که در حال حاضر کمتر از یک‌سوم آن‌هایی هستند که در اولین واریته های کلزا یافت می‌شوند. مطالعات جدیدتر با مرغ‌های تخم‌گذار عملکرد عالی را با سطوح بالای گنجاندن کنجاله کانولا در جیره نشان داده‌اند. در آخرین مطالعات نشان داده‌شده است که فرمولاسیون رژیم غذایی مناسب می‌تواند اجازه دهد که کنجاله کانولا در 20 درصد از رژیم غذایی گنجانده شود بدون اینکه تأثیر منفی بر تولید تخم‌مرغ، کیفیت تخم‌مرغ یا محتوای اسید چرب تخم‌مرغ داشته باشد، وزن تخم‌مرغ و درصد تخم‌گذاری نیز حفظ می‌شود و همچنین هیچ تفاوتی در خونریزی کبدی وجود نداشت. مرغ‌های تخم‌گذار بارها و بارها توانایی خود را در مدیریت سطوح بالای کنجاله کانولا نشان داده‌اند. کنجاله کانولا هیچ اثر منفی بر باروری یا جوجه‌کشی تخم‌مرغ‌های پرورش‌دهندگان مرغ لگهورن ندارد.

بوقلمون‌ها:

کنجاله کانولا یک منبع پروتئین عالی برای پرورش بوقلمون است. تغذیه با درصد بالای کنجاله کانولا در رژیم غذایی به بوقلمون‌ها یک روش تجاری رایج است. کلید استفاده موفقیت‌آمیز از کنجاله کانولا برای بوقلمون‌ها اطمینان از متعادل بودن رژیم غذایی برای اسیدهای آمینه است. نکته مهم این است که رژیم غذایی بر اساس اسیدآمینه قابل‌هضم فرموله شود. ازنظر تجاری، کنجاله کانولا اغلب در رژیم‌های غذایی بوقلمون در سطوح بالاتر از سطح 20 درصد گنجانده می‌شود. در این مورد، اطمینان از تعادل الکترولیت جیره نهایی در محدوده مناسب بسیار مهم است.

اردک و غاز:

اردک‌ها و غازها سومین منبع بزرگ گوشت طیور هستند و این پرندگان به خاطر تخم‌ها و پرهایشان نیز ارزشمند هستند. کنجاله کانولا معمولاً به اردک‌ها و غازها داده می‌شود و هیچ مشکلی درنتیجه استفاده از آن گزارش نشده است. اولین اسیدآمینه محدودکننده برای اردک متیونین است و کنجاله کانولا نمایانگر پروفایل اسیدآمینه متعادلی برای این پرندگان است. علاوه بر این، فسفر قابل‌دسترس بالاتر در مقایسه با کنجاله سویا یک ویژگی مطلوب برای اردک‌ها است. غلظت 7٪ کنجاله کانولا در دوره شروع و 21٪ در دوره پایان رشد باعث رشد عالی اردک‌ها می‌شود. این نشان می‌دهد که حداقل این مقادیر از کنجاله کانولا را می‌توان در رژیم غذایی اردک‌ها گنجاند. کنجاله کانولا و کنجاله سویا قابلیت هضم اسیدآمینه مشابهی در اردک دارند. قابلیت هضم آمینواسید کنجاله کانولا در اردک پیش‌تر در جدول 10 نشان داده‌شده است.

غازها نسبت به سایر انواع طیور قابلیت هضم بیشتری دارند و به همین خاطر کنجاله کانولا را به‌طور مؤثر هضم می‌کنند. کنجاله کانولا و کنجاله سویا قابلیت هضم اسیدآمینه مشابهی در اردک و غاز دارند.

بلدرچین:

بلدرچین برای تخم و همچنین گوشت پرورش داده می‌شود. برای بلدرچین در منابع استفاده حدود 10% کنجاله کانولا در خوراک توصیه می‌گردد.

ارزش کنجاله کانولا در رژیم‌های غذایی آبزی‌پروری:

کنجاله کانولا به یک عنصر مهم در رژیم غذایی آبزی‌پروری در سراسر جهان تبدیل‌شده است. ازآنجایی‌که بسیاری از گونه‌های ماهی‌های پرورشی گوشت‌خوار هستند و با توجه به اینکه ذخایر پودر ماهی در جهان در حال کاهش است، درنتیجه صنعت را برای یافتن پروتئین‌های گیاهی جایگزینی تحت‌فشار قرار می‌دهد تا ‌بتواند اسیدهای آمینه را برای نیازهای پروتئینی بالای آبزیان تأمین کند. درحالی‌که برخی از چالش‌ها باقی‌مانده است، در مطالعات نشان داده‌شده است که کنجاله کانولا به‌خوبی در رژیم غذایی بسیاری از ماهی‌ها قرار می‌گیرد.

خوش‌طعم بودن و مصرف خوراک:

کنجاله کانولا یک منبع پروتئینی خوش‌طعم برای رژیم‌های آبزی‌پروری است. در برخی از مطالعات قدیمی‌تر و همچنین آزمایش‌های تغذیه‌ای که شامل کنجاله کلزا بود، گاهی اوقات خوش‌خوراکی به دلیل تلخی ناشی از گلوکوزینولات‌ها کاهش می‌یابد. همان‌طور که پیش‌تر گفته شد، سطح گلوکوزینولات در کنجاله کانولا در حال حاضر بسیار پایین است. برخلاف مطالعات قدیمی‌تر، کنسانتره پروتئین محلول کانولا با موفقیت به‌عنوان یک جاذب برای رژیم‌های غذایی که در آن غلظت پودر ماهی کاهش‌یافته است، استفاده‌شده است. مصرف کنجاله کانولا اغلب به دلیل نیازهای غذایی گونه‌ای که خوراک برای آن‌ها فرموله می‌شود، محدود می‌شود. به‌عنوان‌مثال، ماهی‌های گوشت‌خوار نیاز به پروتئین بسیار بالایی دارند و تحمل کمی برای کربوهیدرات دارند و همین عوامل موجب کاهش میزان کنجاله کانولا در رژیم غذایی ماهی‌های گوشت‌خوار به نسبت دیگرگونه‌های می‌شود. از طرف دیگرگونه‌های همه‌چیزخوار تحمل بیشتری نسبت به کربوهیدرات دارند. سطوح گنجاندن ممکن است به 30 درصد یا کمتر برای گونه‌های گوشت‌خوار محدود شود، اما میزان استفاده برای تعدادی از گونه‌های همه‌چیزخوار تجاری بیشتر است.

انرژی و فیبر:

نسبت پروتئین به انرژی در جیره غذایی ماهی در مقایسه با پرندگان و پستانداران بالا است و بنابراین، جیره‌های آبی معمولاً پروتئین خام بیشتری نسبت به جیره گاو یا طیور دارند. به‌عنوان‌مثال، رژیم غذایی ماهی قزل‌آلا معمولاً حاوی بیش از 40 درصد پروتئین خام است. ازآنجایی‌که کنجاله کانولا حاوی کمتر از 40 درصد پروتئین خام تغذیه‌شده است، این امر نرخ گنجاندن کنجاله کلزا را به کمتر از 20 درصد در هنگام فرموله کردن رژیم‌های غذایی عملی برای گونه‌های گوشت‌خوار مانند ماهی آزاد محدود می‌کند. بااین‌حال، در ماهی‌های همه‌چیزخوار یا گیاه‌خوار، مانند کپور و تیلاپیا، نیاز به پروتئین خام در رژیم غذایی به میزان قابل‌توجهی کمتر است و این محدودیت اعمال نمی‌شود.

 به دلیل سیستم گوارشی متنوع گونه‌های ماهی پرورشی در سراسر جهان قابلیت هضم ماده خشک (جدول 11 و 12) و انرژی (جدول 13 و 14) در کنجاله کانولا بسیار متغیر است.

فیبر در حیوانات تک معده به میزان قابل‌توجهی هضم نمی‌شود و این در مورد گونه‌های آبزی نیز صدق می‌کند. فیبر گیاهی را می‌توان به دودسته تقسیم کرد: فیبر محلول (الیگوساکاریدها) که ویسکوزیته روده را افزایش می‌دهد و فیبر نامحلول که باعث افزایش حجم می‌شود. فیبر محلول کنجاله کانولا تقریباً نصف کنجاله سویا است.

در دسترس بودن پروتئین و اسیدآمینه:

قابلیت هضم پروتئین کنجاله کانولا برای اکثر گونه‌های ماهی بالاست. قابلیت هضم پروتئین کنجاله کانولا برای قزل‌آلای رنگین‌کمان 91 درصد، تیلاپیا نیل 85 درصد و برای کوبیا 89 درصد می‌باشد. قابلیت هضم پروتئین کنجاله کانولا توسط ماهی قزل‌آلا چینوک 85 درصد است که بالاتر از قابلیت هضم کنجاله سویا (77 درصد) و تقریباً برابر باقابلیت هضم ایزوله پروتئین سویا (84 درصد) است. در برخی از گونه‌ها، به‌ویژه ماهی‌های آزاد، پروتئین موجود در کنجاله کانولا مفید است، اما وجود فیبر میزان استفاده در فرمولاسیون را محدود می‌کند. نتایج حاصل از مطالعات در جداول 15 و 16 برای گونه‌های گوشت‌خوار و همه‌چیزخوار ارائه‌شده است.

کنجاله کانولا از حیث تعادل اسیدآمینه بهترین منبع پروتئین گیاهی تجاری است که در حال حاضر موجود است. همان‌طور که جدول 17 نشان می‌دهد، مقدار شاخص اسیدآمینه ضروری برای کنجاله کانولا از کنجاله سویا برتر و هم‌تراز با پودر ماهی است. مشخصات اسیدآمینه پروتئین کانولا را می‌توان با گوشت چرخ‌کرده گاو مقایسه کرد.

جدول 11. میانگین قابلیت هضم ماده خشک (٪) کنجاله کانولا برای ماهی‌های گوشت‌خوار

گونه‌هانام علمیقابلیت هضم
گوشت‌خوار- دریایی  
قزل‌آلا رنگین‌کمانآنکورهینچوس مایکیس73.4
سالمون آتلانتیکسالمو سالار76.2
قزل‌آلا شمال (کانادا – آلاسکا)سالونیلوس آلپینوس46.8
توربوتاسکافتالاموس ماکسیموس57.1
باراماندیلاتس کالکاریفر41.2
سی بس اروپاییدیکنترارچوس لابراکس71.2
زردبالهآکانتوپاکروس لاتوس33.5
کوبیا (سکن)راچیکنتروم کانادویم58.5
کادوسگادوس مورهوا49.6
میش ماهیآرگیروسوموس رگیوس44.1
همه چیزخوار- دریایی  
هادوکملانوگراموس آگلفینوس58.9
اسنپر استرالیاییپاگروس اوراتوس19.6*

جدول 12. میانگین قابلیت هضم ماده خشک (درصد) کنجاله کلزا برای ماهیان همه چیزخوار

گونه‌هانام علمیقابلیت هضم
آب شیرین- همه‌چیزخوار  
سوف نقره‌ایبیدانیوس بیدانیوس51.9
کپورلابئو روهیتا51.3
تیلاپیا نیلاورئوکرومیس نیلوتیکوس54.0

جدول 13. میانگین قابلیت هضم انرژی (%) کنجاله کانولا برای ماهیان گوشت‌خوار

گونه‌هانام علمیقابلیت هضم
گوشت‌خوار  
قزل‌آلا رنگین‌کمانآنکورهینچوس مایکیس78.9
سالمون آتلانتیکسالمو سالار49.0
قزل‌آلا شمال (کانادا – آلاسکا)سالونیلوس آلپینوس46.8
توربوتاسکافتالاموس ماکسیموس69.3
باراماندیلاتس کالکاریفر47.6
سی بس اروپاییدیکنترارچوس لابراکس19.6
زردبالهآکانتوپاکروس لاتوس91.7
کوبیا (سکن)راچیکنتروم کانادویم56.3
کادوسگادوس مورهوا83.1
میش ماهیآرگیروسوموس رگیوس60.6
قزل‌آلا رنگین‌کمانآنکورهینچوس مایکیس73.6
همه‌چیزخوار- دریایی  
هادوکملانوگراموس آگلفینوس60.1
اسنپر استرالیاییپاگروس اوراتوس19.6

جدول 14. میانگین قابلیت هضم انرژی ظاهری (٪) کنجاله کلزا برای ماهیان همه چیزخوار

گونه هانام علمیقابلیت هضم
آب شیرین- همه چیز خوار  
سوف نقره ایبیدانیوس بیدانیوس58.1
کپورلابئو روهیتا51.3
تیلاپیا نیلاورئوکرومیس نیلوتیکوس68.0

جدول 15. قابلیت هضم پروتئین (درصد) کنجاله کلزا برای ماهی‌های گوشت‌خوار

گونه‌هانام علمیقابلیت هضم
گوشت‌خوار- دریایی  
قزل‌آلا رنگین‌کمانآنکورهینچوس مایکیس96.5
سالمون آتلانتیکسالمو سالار86.2
قزل‌آلا شمال (کانادا – آلاسکا)سالونیلوس آلپینوس72.8
توربوتاسکافتالاموس ماکسیموس82.9
باراماندیلاتس کالکاریفر89.8
سی بس اروپاییدیکنترارچوس لابراکس85.4
زردبالهآکانتوپاکروس لاتوس84.7
کوبیا (سکن)راچیکنتروم کانادویم89.0
کادوسگادوس مورهوا93.9
میش ماهیآرگیروسوموس رگیوس60.6
قزل آلا رنگین کمانآنکورهینچوس مایکیس73.6
همه‌چیزخوار- دریایی  
هادوکملانوگراموس آگلفینوس86.5
اسنپر استرالیاییپاگروس اوراتوس76.0

جدول 16. میانگین قابلیت هضم انرژی (٪) کنجاله کانولا برای ماهیان همه‌چیزخوار جدول

گونه‌هانام علمیقابلیت هضم
آب شیرین- همه‌چیزخوار  
سوف نقره‌ایبیدانیوس بیدانیوس58.1
کپورلابئو روهیتا51.3
تیلاپیا نیلاورئوکرومیس نیلوتیکوس68.0

جدول 17. شاخص اسیدآمینه ضروری (EAAI) برای چندین منبع پروتئین مورداستفاده در آبزی‌پروری

منبع پروتئین  EAAIمحدودکننده اصلی اسیدآمینه برای کپور و قزل‌آلای رنگین‌کمان
پروتئین تمام بدن ماهی97ترئونین
عضله ماهی97ترئونین
پودر ماهی94ترئونین
کنجاله سویا91متیونین، سیستئین، ترئونین، لیزین
کنجاله کانولا95لیزین
کنسانتره کنجاله کانولا94لیزین

مواد معدنی و ویتامین‌ها:

کنجاله کانولا منبع غنی فسفر است، اگرچه بیشتر فسفر به شکل اسید فیتیک است که برای اکثر ماهی‌های پرورشی در دسترس نیست. به همین دلیل، بسیاری از رژیم‌های غذایی آبی با آنزیم فیتاز فرموله می‌شوند. این آنزیم برای جدا کردن فسفر از اسید فیتیک و بهبود دسترسی به فسفر استفاده می‌شود. فیتاز دسترسی به سایر مواد معدنی ازجمله کلسیم، منیزیم و منگنز را افزایش می‌دهد و نیاز به مکمل سازی این مواد معدنی را کاهش می‌دهد. اسیدسیتریک، مانند فیتاز، در آزادسازی مواد معدنی از اسید فیتیک مفید است.

خواص ضد تغذیه‌ای کنجاله کانولا:

کنجاله کانولا حاوی مقادیر کمی از عوامل ضد تغذیه‌ای حساس به حرارت (گلوکوزینولات ها) و پایدار در برابر حرارت (اسید فیتیک، ترکیبات فنولیک، تانن ها، ساپونین ها و فیبر) است. گلوکوزینولات ها توسط بسیاری از گونه‌های ماهی، به‌عنوان‌مثال کپور، بهتر از خوک و طیور قابل‌تحمل است. از کنجاله کانولا می‌توان تا 40 درصد در فرمولاسیون خوراک آبزیان استفاده کرد. کربوهیدرات‌ها ممکن است برای برخی از گونه‌ها ضد تغذیه در نظر گرفته شوند. افزودن آنزیم کربوهیدراز به رژیم غذایی حاوی کنجاله کانولا باعث افزایش قابلیت هضم و رشد می‌شود.

درحالی‌که وجود عوامل ضد تغذیه‌ای در کانولا نیازمند توجه به استفاده از آن در برخی از جیره‌های آبزی‌پروری است، پروتئین و روغن کانولا نیز دارای مزایای قابل‌توجهی نسبت به استفاده از پودر ماهی و روغن ماهی است. به‌طوری‌که کنجاله کانولا ازنظر میزان دی بنزودیوکسین های پلی کلره، بی فنیل‌های پلی کلره مانند دیوکسین و دی بنزوفوران های پلی کلره کمتر از پودر ماهی به‌عنوان یکی از مواد اصلی موجود در جیره‌های آبزیان است. طبق گزارش کمیته علمی مواد غذایی کمیسیون اروپا، هنگامی‌که پودر ماهی و روغن ماهی به‌طور کامل با کنجاله کانولا و روغن کانولا جایگزین شدند، میزان سموم نامبرده به‌طور چشمگیری کاهش یافت. این نشان می‌دهد که کاهش سطح پودر ماهی و روغن موجود در خوراک‌های آبی با استفاده از روغن و کنجاله کانولا می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی بر ایمنی ماهی‌های پرورشی تأثیر بگذارد و استقبال مصرف‌کنندگان از این محصولات را افزایش دهد.



کنجاله کانولا برای ماهی قزل‌آلا:

کنجاله کانولا یک ماده غذایی رایج در جیره‌های ماهی قزل‌آلا و ماهی آزاد است، اگرچه گنجاندن آن به دلیل نیازهای پروتئینی بالای ماهی آزاد و وجود عوامل ضد تغذیه‌ای پایدار در برابر حرارت محدود است. با توجه به منابع مختلف در فرمولاسیون خوراک ماهی قزل‌آلا می‌توان تا 20 درصد از کنجاله کانولا استفاده کرد.

کنجاله کانولا برای ماهی‌های همه‌چیزخوار:

کنجاله کانولا به‌طور فزاینده‌ای در رژیم‌های غذایی آبزی‌پروری برای گونه‌هایی مانند گربه‌ماهی، کپور، تیلاپیا، سی بس و سوف استفاده می‌شود. کنجاله کانولا را می‌توان تا 31 درصد در رژیم غذایی گربه‌ماهی گنجاند. کنجاله کانولا و کنجاله کلزا نیز معمولاً در رژیم غذایی کپور که اغلب مبتنی بر پروتئین گیاهی است گنجانده می‌شود.

عملکرد رشد با رژیم غذایی کنجاله کانولا:

استفاده از کنجاله کانولا تا 30 درصد در ماهی تیلاپیا تأثیر منفی در رشد و وزن گیری ماهی نمی‌گذارد. حتی می‌توان 75 درصد از پودر ماهی را در رژیم غذایی ماهی تیلاپیا نیل (55 درصد کل رژیم غذایی) با کنجاله کلزا جایگزین کرد. برای ماهی کپورمی توان تا 30 درصد از کنجاله کانولا در فرمولاسیون استفاده کرد. در یک مطالعه در رژیم غذایی ماهی روهو فیتاز و سیترات را با کنجاله کانولا وارد کردند و مشخص شد که هر دو گزینه قابلیت هضم کلسیم، فسفر، سدیم، پتاسیم و منیزیم را بهبود می‌بخشند و نیاز استفاده از مکمل‌های معدنی را کاهش دادند. روهو که کنجاله کانولا را به‌عنوان منبع پروتئینی دریافت می‌کند، نرخ رشد بیشتری نسبت به کنجاله پنبه‌دانه، کنجاله کلزا، کنجاله سویا یا پودر ماهی داشته است. کنجاله کانولا را می‌توان تا 60 درصد در رژیم غذایی ماهی قرمز بدون اثرات مضر بر عملکرد استفاده کرد، برای مارماهی و سی بس نیز می‌توان تا 20 درصد از کنجاله کانولا استفاده نمود.

کنجاله کانولا برای میگو:

برای میگو تا 30 درصد از جیره را می‌توان از کنجاله کانولا استفاده کرد. در مطالعات مشخص گردید که مخلوطی از کنجاله کانولا و کنجاله سویا (40:60) می‌تواند به‌طور کامل جایگزین پودر ماهی در رژیم غذایی میگوی شود.

نوشته های مرتبط